In The Harder They Come, de vijftiende roman van T.C. Boyle, volgen we de levens van drie Amerikanen: Sara, Adam en Sten. Door deze drie verhaallijnen heen beschrijft Boyle de heroïsche mythes van cowboy Colter (het grote voorbeeld van Adam). The Harder they Come is een roman met alle ingrediënten voor een rauwe, meeslepende roman, maar komt net te kort.
De veertigjarige Sara is een gescheiden vrouw die een teruggetrokken leven leidt, samen met haar hond Koetya. Ze heeft één goede vriendin en verder vertrouwt ze helemaal niemand. Integendeel, volgens Sara zweert de hele wereld tegen haar samen. Haar haat en wantrouwen jegens de overheid en de politie wordt gevoed als haar hond in beslag wordt genomen na een aanvaring met de politie. Terwijl Sara treurend om Koetya naar huis rijdt, pikt ze een lifter op: Adam. Een gespierde kale man in legerkleding, van onder tot boven besmeurd met modder. Adam, de zoon van een Vietnamveteraan en ex-schooldirecteur, blijkt precies dezelfde ideeën als Sara erop na te houden. Een hevige liefde bloeit op die uiteindelijk ontaardt in een explosie van geweld.
Een hevige liefde bloeit op die uiteindelijk ontaardt in een explosie van geweld
Met de eerste scène in The Harder they Come zet Boyle direct de toon. Sten, de vader van Adam, is samen met zijn vrouw Carolee op cruiseschipreis. Bij een uitstapje in Costa Rica wordt de tourbus waarin zij zitten overvallen. Sten twijfelt geen moment. Hij grijpt een van de overvallers van achteren vast en doodt hem. Het incident laat de hardheid van de koelbloedige Amerikaan zien. Maar ook de morele tweestrijd die daarop volgt. Sten worstelt met de vraag; ben ik een held of een laffe moordenaar? Op het cruiseschip en bij thuiskomst wordt hij gezien als held. Maar hijzelf heeft het moeilijk met de dood van de jonge man. Dat een archetypische Amerikaan als Sten hierover nadenkt, is verrassend. Een boeiende tegenstelling. Zijn verdriet om de jonge Costa Ricaan loopt parallel aan de zorgen die hij heeft over zijn zoon Adam, die al zijn leven lang kampt met psychische problemen. Sinds Adam volwassen is, heeft hij totaal geen invloed meer op zijn zoon. Zijn grote angst wordt uiteindelijk waarheid als de paranoia van Adam doorslaat.
De diepgang van het personage Sten mist bij Adam en Sara. De eindeloze tirades van de twee over complottheorieën en aliens gaan vervelen. Op een gegeven moment is het wel duidelijk dat zij wantrouwend en paranoïde zijn. De wisselingen van perspectief komt dat niet ten goede. Hun gedachten worden minutieus omschreven waardoor er niks meer overblijft voor de eigen fantasie. De maatschappijkritische noot ligt er iets te dik bovenop. Dat een jonge man die psychisch niet in orde is volledig aan zijn lot wordt overgelaten en zonder enige moeite aan automatische wapens kan komen, is geen spannend gegeven. Eerder een verontrustend feit.
The Harder they Come is een typische Boyle-roman. Maatschappijkritisch en met een belangrijke rol voor de natuur. Zoals in de delen waarin Adam zich verschanst in een enorm natuurgebied en de dwalingen van Colter in Het Wilde Westen van rond de achttiende eeuw. Wat vooral beklijft zijn de verhalen over Colter. Zoals wanneer hij in handen van de Blackfeet, een indianenstam valt: “De krijgers maakten met hun tomahawks schijnbewegingen in zijn richting, alsof ze hem uit de tent wilden lokken, en Colter begreep dat de dorpsoudsten, de stamhoofden, een eindje verder op in een kring zaten te vergaderen over zijn lot.”
De rauwheid en prikkeling van de fantasie in deze delen is precies wat de rest van het boek mist. Erg jammer, want de spannende situaties – van een klopjacht op Adam tot aan de achtervolging van een stel Mexicaanse drugscriminelen – worden kundig aaneengeregen door Boyle.
